"چراغ برات"، شب‌هایی که مردم رشتخوار برای مردگان خود طلب آمرزش می‌کنند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) - منطقه خراسان، مردم رشتخوار همچون مردم سایر مناطق این استان شب‌های دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم ماه شعبان را برات می‌نامند و در آن شب ها بر سر مزار مردگان می روند و برای آنها فاتحه می خوانند و طلب آمرزش می‌کنند و خیرات می‌کنند.

این سه شب اختصاص به مردگان دارد و شب پانزدهم ماه شعبان هم عید زنده‌ها است که آن را عید برات می گویند و درآن شب چراغ برات را روشن می‌کنند.

چراغ برات به این صورت روشن می شود که به تعداد هر یک از افراد خانواده، چوب های باریکی را از سر تا نزدیک نیمه پنبه می پیچیدند که در اصطلاح محلی به آن "مامولی" یا "مولیک" می گویند؛ آنگاه همه آنها را دسته کرده بر ساقه آنها فتیله ای از پنبه می پیچیدند و سپس طرف پنبه پیچیده شده را در روغن کره خوراکی فرو می برند و روشن می‌کنند.

پایین چوب ها را که به هم بسته شده، با گل بر بالای در اتاق نشیمن از طرف بیرون می چسبانند، این دسته مولیک بر بالای در می سوزد و تمامی اهل خانه از زیر آن به داخل اتاق می روند و بیرون می آیند و همزمان کف دست خود را بر آتش گرفته و با خواندن صلوات بر صورت می کشند.

از آغاز ماه شعبان که عموم آن را ماه برات می گویند و به ویژه از روز دهم، توجه به مردگان به ویژه مردگانی که نخستین سال در گذشت آنان است، فزونی می گیرد به صورتی که نزدیکی های غروب هر روز اغلب گورستان های منطقه شاهد اجتماع مردمی است که برای آمرزش مردگان بر مزارشان گرد می آیند و نان و خرما و نقل پخش می‌کنند.

اوج این مراسم و پایان آن روز چهاردهم شعبان است که به روز برات شهرت دارد؛ در این روز در مناطق روستایی رشتخوار همه مردم روستا از ساعت ده صبح به تدریج در گورستان عمومی گرد می آیند، نزدیک ظهر هر یک از خانواده ها به حسب توانایی خود سینی یا مجمعی که به آن اصطلاحا براتی گفته می‌شود، از خرما و نقل پر می‌کنند و بر روی آن پارچه ای که به آن مجمعه پوش می گویند، می اندازند و یکی از اعضای خانواده آن را از خانه تا گورستان بر روی سر می برد و بر روی گور می گذارد و بر سر هر گور یک یا چندتن از بستگان نزدیک مرده می نشینند؛ در اکثر موارد یک ظرف آب بر روی گور گذاشته می‌شود.

مردم دسته جمعی بر یکی از گورهای گرد می آیند و فاتحه ای خوانده و باز به صورت عمومی به سراغ گور بعدی می روند؛ پس از دعا مجمعه پوش‌ها کنار می رود و از براتی ابتدا مقداری در دستمال براتی خوان ریخته می‌شود و از سوی بازمانده میان بینوایان و کودکان پخش می‌شود.

آنان که استطاعت دارند برای مردگان خود نان مخصوصی می پزند که آن را روغن جوشی می نامند. این نان خمیر فطیری است که بسیار نازک و به شکل دایره با قطر تقریبا20 سانتی متر در روغن پخته می‌شود و غروب روز چهاردهم (شب پانزدهم) میان بینوایان پخش می‌شود.